طب سنتی

خواص قاووت

امام صادق ع : قاووت ، گوشت را می رویاند و استخوان را استحکام می بخشد.

امام صادق : به کودکانتان در خردسالی شان قاووت بدهید ، چرا که گوشت می رویاند و استخوان را استحکام می بخشد.

المحاسن ج به نقل از بکر بن محمد آزادی – عیثمه ، در حالی که پسر خویش را به همراه داشت – بر امام صادق ع وارد شد

امام صادق به او فرمود ، چرا می بینم تن فرزندت ، نحیف است ؟ گفت او بیمار است .

امام به او فرمود : به او قاووت ( مانند حریره گندم ، جو و ... ) بده زیرا این معجون قاووت گوشت می رویاند و استخوان را استحکام می بخشد.

امام صادق ع : هر کس چهل روز قاووت بخورد ، بازوانش پرتوان می شود.

امام صادق ع : خوردن قاووت با روغن زیتون ، گوشت می رویاند ، استخوان را استحکام می بخشد ، پوست را نازک می کند و بر توان جنسی می افزاید .

امام صادق ع : درون تب دار را از قاووت ، پر کنید . سه بار در آب شسته شود و آن گاه به او خورانده شود.

امام صادق ع : قاووت ، صفرا را از تن ، و بلغم را از معده ، کاملا جدا می کند و هفتاد گونه بلا را دور می سازد .



خواص برخی از انواع قاووت

الکافی – به نقل از سیف تمار - : یکی از همراهانمان در مکه به بیماری بَرسام ، مبتلا شد ، من به حضور امام صادق ع رفتم و او را آگاهاندم .

به من فرمود : قاووت جو به او بخوران ، چرا که به خواست خداوند ، بهبود خواهد یافت . آن ، غذایی در درون تن بیمار است

ما جز دو روز ( یا دو بار ) به او قاووت ندادیم . مگر این که همراه ما ، بهبود یافت .



قاووت عدس

الکافی – به نقل از محمد بن موسی ، از امام صادق ع نقل نموده که ایشان فرمود : قاووت عدس ، تشنگی را از میان می برد ، معده را تقویت می کند ، درمان هفتاد درد در آن است . صفرا را خاموش می کند و درون را سردی می بخشد.

ایشان ، چون سفر می کرد ، از این قاووت ، جدایی نداشت و چون در کسی از خدمتگزارانش خون به جوش می آمد ، به وی می فرمود : از قاووت عدس بخور ، چرا که جوش آمدگی ِ خون را فرو می نشاند و حرارت را خاموش می کند .


قاووت برنج

السرائر : روایت شده که یکی از اصحاب امام صادق ع از شکم رَوی اش نزد ایشان اظهار ناراحتی کرد . امام به او فرمود که قدری قاووت آبکی برنج برگیرد و بیاشامد .

او این کار را انجام داد و بهبود یافت .

دعائم الاسلام : درباره امام صادق ع نقل شده که یکی از یارانش از شکم رَوش ( بیرون روی ) نزد ایشان اظهار ناراحتی کرد. اما م به او فرمود که قاووتی از برنج برگیرد و بیاشامد .

او این کار را کرد و شکمش بست.

همچنین فرمود : من دو سال یا بیشتر بیمار شدم . پس خداوند استفاده از برنج را به من الهام کرد . گفتم تا آن را آوردند ، شستند ، خشک کردند ، سپس روی آتش گرفتند و آن گاه آرد کردند. قدری از آن را قاووت و قدری را شوربا کردم و از آن ، بهره جستم و بهبود یافتم



خواص قاووت خشک

امام صادق ع : خوردنِ سه کف دست ، قاووت خشک در حالت ناشتا ، بلغم و تلخه را خشک می کند ، تا جایی که تقریبا چیزی را از آن برجای نمی گذارد .

امام صادق ع : قاووت خشک ، چون ناشتا خورده شود ، حرارت را خاموش می کند و تلخه را فرو می نشاند ، اما چون به روغن در آمیخته و خورده شود ، این اثر را ندارد.

قاووت، که در لهجه کرمانی به آن قُووِتو می‌گویند، از سوغاتی‌های کرمان است که قدمتی طولانی دارد. این پودر خوراکی که در واقع باید آن را نوعی شیرینی به حساب آورد در انواع مختلفی تولید می‌شود و طعم‌های متفاوتی دارد. یک نوع آن ترکیب نخود، نارگیل و شکر است، نوع دیگر به جای نخود از پسته استفاده می‌شود. اما معروفترین و کاملترین نوع قووتوی کرمان قهوه‌ای رنگ است و معمولاً شامل قهوه، شکر، تخم قرفه، خشخاش، جو، بذر کتان، گشنیز،، روپاس، سیاه‌دانه، جدوا، هل باد، هل رسمی، موردانه، کنجد، تخم کاهو می‌باشد.برخی از این مواد را برشته کرده و سپس آنها را مخلوط و آسیاب می‌کنند.
طرز استفاده

معمولا روزانه چند قاشق از قووتو را مصرف می‌کنند برخی نیز آن را در آب جوش می‌ریزند و استفاده می‌کنند. گرچه می‌توان آن را با شیر یا چایی نیز مصرف کرد. معمولاً رسم است هنگامی که خانمی زایمان می‌کند به او قووتو می‌دهند و از میهمانانش نیز با قووتو پذیرایی می‌کنند.
برخی از خواص قووتو

قووتو معمولاً طبعی گرم دارد و برای موارد زیر موثر است:

مؤثر در درمان پادرد، کمر درد، سر درد و از بین بردن نفخ معده
رفع خستگی برای کسانی که فعالیت جسمی و ذهنی زیاد دارند
افزایش مقاومت زنان در زمان بارداری و مؤثر در رشد جنین
موثر در کاهش درد برای زنان در زمان قاعدگی
کاهش ضعف و ناتوانی در افراد کهنسال
مؤثر در رشد ذهنی و جسمی کودکان
افزایش توان جسمی ورزشکاران
افزایش قدرت و توان مردانگی
افزایش شیر در زنان شیرده
تقویت حافظه


---
ترکیبات

قاووت در انواع مختلفی (با توجه به نوع ترکیبات) تولید شده و طعم‌های متفاوتی دارد.

معروف‌ترین و کامل‌ترین نوع قاووت کرمان، قهوه‌ای رنگ است که مواد تشکیل دهنده آن شامل تخم آفتابگردان، بذر جو، تخم خرفه، بذر کاهو، بذر کنف یا شاهدانه، بذر کتان، مورد دانه، سیاه دانه، تخم گشنیز، دانه خشخاش، کنجد، هل باد، هل رسمی، فلفل سیاه، قهوه و شکر می‌باشد.

از دیگر اجزایی که در ترکیبات قاووت ممکن است استفاده شود، عبارتند از گندم، دارچین، تخم خربزه، زنجبیل، مغز پسته، نخودچی و میخک درختی.


خواص مواد تشکیل دهنده قاووت:

* تخم خرفه: دارای طبیعت سرد، مدر و ضد کرم کدو

* تخم گشنیز: طبیعت سرد و هضم کننده غذا، نیرو دهنده، ضد تشنج، ضد صرع و ضد کرم

* بذر کتان: طبیعت گرم، افزایش دهنده ادرار و رفع کننده یبوست

* بذر جو: طبیعت سرد، درمان بیماری‌های قلبی، یبوست و دیگر اختلالات هاضمه و کاهش دهنده کلسترول

* بذر کاهو: طبیعت سرد، شیرزا، ضد درد، مدر، التیام دهنده زخم و بواسیر، رفع کننده ناراحتی‌های کبد و خواب آور

* هل: طبیعت کمی گرم و خشک، تقویت کننده معده، مفید برای درمان تهوع، نفخ، سنگ کلیه و کیسه صفرا و به طور کلی مقوی

* سیاه دانه: طبیعت خیلی گرم، بادشکن، ملین و دافع سموم

* تخم آفتابگردان: مدر و به علت دارا بودن ویتامین A مفید برای قوه بینایی

* کنجد: طبیعت گرم، نرم کننده صدا و روده، رفع کننده خشونت حلق و غنی از ید

* مورد دانه: طبیعت معتدل، تقویت کننده و مقوی معده و مفید برای درمان خونروی از اعضاء، مفید در درمان روماتیسم، اسهال و بیماری‌های مجاری تنفسی

* بذر کنف: طبیعت گرم و خشک، نیرو بخش، ملین، مدر، ضد انگل و تسکین دهنده اعصاب

* فلفل سیاه: طبیعت خیلی گرم و خشک، مقوی معده و محرک اشتها و ضد مسمومیت

* قهوه: طبیعت سرد و خشک، نیرو بخش و تقویت‌کننده و موثر در درمان بیماری‌های ریوی، حصبه و...

* دانه خشخاش: طبیعت سرد، خواب آور، مخدر، افزایش دهنده وزن، تقویت کننده حواس و مفید برای کلیه، کبد و درمان اسهال

معروف‌ترین و کامل‌ترین نوع قاووت کرمان، قهوه‌ای رنگ است که مواد

تشکیل دهنده آن شامل تخم آفتابگردان، بذر جو، تخم خرفه، بذر کاهو، بذر کنف

یا شاهدانه، بذر کتان، مورد دانه، سیاه دانه، تخم گشنیز، دانه خشخاش، کنجد،

هل باد، هل رسمی، فلفل سیاه، قهوه و شکر می‌باشد

ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی

بو و مزه: قاووت باید فاقد بو و مزه غیرطبیعی باشد. بو و مزه ناخوشایند ممکن است به دلایل گوناگون در قاووت به وجود آید. مانند مزه تلخی و تندی بیش از حد، بوی تندی ناشی از اکسید شدن چربی‌ها، مزه و بوی سوختگی و یا بو و مزه حاصل از شرایط محیطی مثل بوی نفت و خاک و...

اندازه ذرات: تمامی ذرات باید از الک 35 مش عبور کند (اندازه ذرات کوچک‌تر از 45 میکرون باشد).

مواد خارجی: قاووت باید فاقد شن، سنگ ریزه، خاشاک، چوب، اشیای فلزی، لاشه و قطعات بدن حشرات، فضولات، موی بدن جوندگان و ... باشد.

چربی: میزان چربی حداقل 3 درصد وزنی باشد.

پراکسید چربی استخراجی: حداکثر 5 میلی‌اکی والان بر کیلوگرم باشد.

خاکستر غیر محلول در اسید: حداکثر 2/0 درصد وزنی باشد.


بسته‌بندی

* جنس بسته‌بندی قاووت باید طوری باشد که برای مواد غذایی مناسب و بر روی محتویات خود بی‌اثر باشد و آن را از رطوبت و کاهش مواد فرار (اسانس) حفظ نماید.

* بسته‌ها باید دارای شکل و وزن یکسان باشند.

* وسایل و مواد بسته‌بندی باید نو، سالم، تمیز، خشک و بدون هرگونه بو باشند.

* در موقع بسته‌بندی باید تا حد امکان هوای داخل بسته‌بندی خارج گردد.

* بسته‌بندی باید غیر قابل نفوذ نسبت به اکسیژن و رطوبت باشد.
قاووت

خواص دارویی و درمانی قاووت

برخی خواص دارویی و درمانی گزارش شده قاووت به شرح زیر است:

رفع بی‌خوابی، سرگیجه، استخوان درد و کمر درد، تقویت چشم و اعصاب، تقویت قوای جسمانی، جلوگیری از ریزش مو و ابرو، رفع درد دندان، مسهل، ضد نفخ، ضد باکتری، رفع خستگی، تقویت حافظه، افزایش مقاومت زنان در زمان بارداری، موثر در رشد جنین، موثر در کاهش درد برای زنان در زمان قاعدگی، کاهش ضعف و ناتوانی در افراد کهنسال، دارای ویتامین A و E و امگا -3 و افزایش شیر در زنان شیرده.

با توجه به فواید زیاد قاووت می‌توان این فرآورده را جایگزین مناسبی برای شیرینی‌ها و سایر تنقلات در نظر

طریقه مصرف

دو قاشق سوپ خوری قاووت را با شیر یا آبجوش حل کنید به جای چای میل کنید. البته قاووت را به تنهایی و بدون افزودنی نیز میتوان مصرف کرد.

. امام باقر (ع): قاووت چه پر برکت است . اگر در حال سیرى خورده شود، موجب گوارش و هضم غذا مى گردد و اگر در حال گرسنگى خورده شود، موجب سیرى مى گردد و در سفر و حضر، توشه ى خوبى است .(307)
2. امام صادق (ع): قاووت ، باعث رویش گوشت مى گردد و استخوان را محکم مى کند.(308)
3. امام صادق (ع): به فرزندانتان در خردسالى ، قاووت بدهید که باعث رویش گوشت مى شود و استخوان را محکم مى گرداند.(309)
4. زنى به همراه پسرش نزد امام صادق (ع) رفتند. امام صادق پرسید: ((چرا فرزندت نحیف و لاغر است ؟)). زن گفت : ((او بیمار است )). امام فرمود: ((به او قاووت بده که گوشت مى رویاند و استخوان را محکم مى سازد)).(310)
5. امام صادق (ع): هر کس چهل روز قاووت بخورد، بازوانش پر توان مى گردد.(311)
6. امام صادق (ع): خوردن قاووت با روغن ، پوست را لطیف مى کند و بر توان جنسى مى افزاید.(312)
7. امام صادق (ع): قاووت را سه بار بشویید و شکم فرد تبدار را با آن پر کنید.(313)
8. امام صادق (ع): قاووت ، موجب از بین رفتن اخلاط از بدن و بلغم از معده مى گردد و هفتاد بلا را دور مى کند.(314)
9. امام کاظم (ع): قاووت خشک و آبگوشت گاو، پیسى را از بین مى برند.(315)
10. ابوهاشم جعفرى مى گوید: در محضر امام رضا(ع) بودم که به شدت تشنه شدم ، اما هیبت امام مانع از این شد که خواستار آب شوم . خود امام آب خواست و مقدارى خورد و به من فرمود: ((بخور که آبى سرد و گوارا است )). من آن را خوردم ، اما پس از اندک زمانى ، دوباره به شدت تشنه شدم . امام دستور داد که آب و قاووت و شکر بیاورند. و به من فرمود: ((قاووت را مرطوب کن و روى آن شکر بپاش )). بعد از این که دستور حضرت را انجام دادم ، فرمود: ((بخور که عطش را برطرف مى کند)).(316)
11. سیف تمار مى گوید: یکى از دوستان ما در مکه ، دچار سینه پهلو شد. خدمت امام صادق (ع) رفتم و به ایشان اطلاع دادم . فرمود: ((به او قاووت جو بدهید)). ما فقط دو روز به او قاووت جو دادیم و او خوب شد.(317)
12. امام صادق (ع): قاووت عدس ، تشنگى را از بین مى برد؛ معده را تقویت مى کند؛ درمان هفتاد درد است ؛ صفرا را خاموش مى کند و درون را سرد مى سازد.(318)
13. امام صادق (ع) در مسافرت از قاووت جدا نمى شد و اگر یکى از خادمانش دچار غلیان خون مى شد، به او مى فرمود: قاووت عدس ‍ بخور که موجب فروکش کردن خون مى شود و حرارت بدن را پایین مى آورد.(319)
14. یکى از اصحاب امام صادق (ع) دچار اسهال شد. امام ، قاووت برنج تجویز کرد. او خورد و خلاص شد.(320)
15. امام صادق (ع): مدت دو سال بود که بیمار بودم . خداوند استفاده از برنج را به من الهام فرمود. گفتم آن را تهیه کردند و شستند و خشک کردند و بر روى آتش ، بریان کردند. مقدارى از آرد آن را به صورت قاووت مصرف کردم و مقدار دیگر را آش کرده و خوردم و بیماریم مرتفع شد.(321)
16. امام صادق (ع): براى دفع سموم بدن ، چیزى سودمندتر از قاووت سیب سراغ ندارم .(322)
17. ابن بکیر مى گوید: سالى در مدینه ، خون دماغ شدم . دوستانم به امام صادق (ع) اطلاع داده و خواستار دارویى شدند. امام فرمود: ((به او قاووت سیب بدهید)). قاووت سیب خوردم و خونریزى بینى ام قطع شد.(323)
18. احمد بن محمد مى گوید: هر گاه کسى در خانه ى ما، دچار مارگزیدگى یا عقرب گزیدگى مى شد، امام مى فرمود: ((به او قاووت سیب بدهید)).(324)
19. سه کف دست قاووت خشک در حالت ناشتا، بلغم و اخلاط را خشک مى کند و چیزى از آن ها بر جاى نمى گذارد.(325)
20. سویق خشک در حالت ناشتا، حرارت بدن را پائین مى آورد و خلط را آرام مى کند؛ اما اگر با روغن مخلوط گردد، دیگر چنین اثرى را ندارد